ABD Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu

CFTC açılımı, yani Commodity Futures Trading Commission, “Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu” anlamına gelmektedir. Kısaltması aynı zamanda kurumun temel değerleri olarak geçen bağlılık (Commitment), ileri görüşlülük (Forward-thinking), takım çalışması (Teamwork) ve netlik (Clarity) ilkelerini de temsil etmektedir.

CFTC Nedir?

ABD’nin bağımsız bir federal ajansı olan CFTC’nin tarihini, ABD’nin vadeli işlem ticaretini resmi denetim altına alma girişimlerine dayandırabiliriz. 1800lerden itibaren ABD’de borsayı denetleme çabaları görülse de hükümet ancak 1920li yıllarda borsayı gözetime tabii tutabildi. Ardından 1936 tarihli Emtia Borsası Yasasıyla tarım bakanlığına bağlı Emtia Borsası Otoritesi (CEA) kuruldu ve hükümet doğrudan tüccarlarla işlem yapmaya başladı. Artık ticari faaliyetlerini takip edip araştırabiliyor ve fiyat manipülasyonunu bir suç olarak değerlendirebiliyordu. Lâkin 1960larda vadeli işlem piyasasının patlayıcı büyümesiyle CEA denetimde yetersiz hâle geldi. Bunun üzerine 1974’te “Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu Yasası” yürürlüğe girdi ve CFTC kuruldu. CEA’dan farklı olarak CFTC, ABD genelindeki tüm vadeli işlem ticareti ve ilgili borsa faaliyetleri üzerinde düzenleyici pek çok yetki aldı. 1982 Vadeli İşlemler Ticareti Yasasıyla gelen değişikliklerle de tarımsal emtialarda opsiyon ticareti yasallaştırıldı.

CFTC Ne İşe Yarar?

Kuruluş sebebinden de anlaşılacağı üzere, CFTC vadeli işlem ve opsiyon piyasalarındaki işlemleri denetler, piyasa risklerini yönetir ve katılımcılar arasında güven sağlar. Finansal piyasaların etkin işleyişini sağlamak, manipülasyon, suistimal ve dolandırıcılık gibi yasa dışı faaliyetleri önlemek, yatırımcıları korumak ve piyasa katılımcılarına adil rekabet ortamı sunmak gibi görevlere sahiptir. Bu piyasalar, tarımsal ürünler, enerji ve metaller gibi fiziksel emtialar yanı sıra finansal türev ürünleri de içermektedir. Ayrıca, CFTC, piyasaların şeffaflığını artırarak finansal istikrarı desteklemeyi amaçlar.

SEC ve CFTC Arasındaki Fark Nedir?

SEC açılımı Securities and Exchange Commission, yani “Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu” anlamına gelmektedir. SEC ve CFTC, ABD'deki finansal piyasaların düzenlenmesinden sorumlu iki ayrı federal ajanstır. Bu iki kurumun yetkileri 1982 Vadeli İşlemler Ticareti Yasası ile de net bir şekilde ayrıldı. SEC daha çok sermaye piyasalarına odaklanırken, CFTC emtia ve türev piyasalarına odaklanır. Yani hisse senetleri, tahviller, yatırım fonları ve diğer menkul kıymetlerle ilgili piyasaları SEC düzenler; CFTC ise emtia vadeli işlemleri, opsiyonlar ve diğer türev ürünleri denetler. İki kurum arasında görev ve yetki alanları ayrı olsa da bazı durumlarda iş birliği yapabilirler.

CFTC Organizasyonu Nasıldır?

ABD Başkanı CFTC yönetimi için komisyon üyeleri atar ve yine içlerinden birini, senatonun da onayıyla, kurul başkanı seçer. Washington DC’de bulunan CFTC’nin organizasyon yapısı, başkan ve komisyon üyelerinin ofisleri ile ajansın 14 işletme bölümü ve ofisini içermektedir:
• Takas ve Risk Bölümü (DCR), İcra Bölümü (DOE), Piyasa Denetim Bölümü (DMO), Piyasa Katılımcıları Bölümü (MPD, eski Swap Bayi ve Aracı Denetim bölümü), Veri Bölümü (DOD) ve İdare Bölümü (DA)
• Baş Ekonomist Ofisi (OCE), Genel Müşavirlik Ofisi (OGC), Uluslararası İlişkiler Ofisi (OIA), Kamu İşleri Ofisi (OPA), Yasama ve Hükümetlerarası İşler Ofisi (OLIA), Azınlık ve Kadın Katılımı Ofisi (OMWI), Teknoloji İnovasyon Ofisi (OTI), Müşteri Eğitimi ve Sosyal Yardım Ofisi (OCEO)

CFTC Takas ve Risk Bölümü Nedir?

CFTC’nin bölümleri içinde Takas ve Risk Bölümü (Division of Clearing and Risk, DCR), türev takas organizasyonlarını (Derivatives Clearing Organizations - DCO) ve takas sürecindeki diğer piyasa katılımcılarını denetlemekle yükümlüdür. Vadeli işlem komisyoncuları, takas satıcıları, büyük takas katılımcıları ve büyük tüccarlar da bu denetim kapsamına dahildir. DCR, türev piyasalarındaki takas işlemlerinin güvenli, etkin ve şeffaf bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak amacıyla faaliyet gösterir. Bu yüzden takas kurumlarının işleyişini denetler ve piyasa risklerini yönetmelerine yardımcı olur.